Het Verhaal van de drie Levens
jaren geleden
kreeg ik eens bezoek
van een bevriend politieman
ik zag dat hij aangedaan was
& duwde hem meteen een spreekkamer in
want ook tranen zijn een wonder
pas waren we alleen met elkaar
of hij zei: ons martine is erg ziek
ze heeft volgens den dokter
nog maar tien dagen te leven
kunt ge ons niet helpen?
het was echt het tafereel
van jezus & de honderdman
uit het evangelie
niet dat ik jezus was
maar hij was echt een ordehandhaver
die ineens tot vader werd
van een stervend kind
ik zei: ik zal haar elke dag
een brief schrijven
ze lag op de kinderafdeling van de kliniek
de moeder zat geslagen, gebonden
dag & nacht naast het bed
van haar dochter
zij zou dus elke dag de brief voorlezen
die ik haar stuurde
zelf was ze immers niet meer bij machte
hem te lezen
hier volgt nu de brief
waarin ik haar probeerde te antwoorden
op haar beknellende vraag:
moeke waar ga ik nu naartoe?
ik schreef haar:
martine je hoeft niet bang te zijn
voor de dood
want eigenlijk ben je ooit al eens
doodgegaan & zie: toch leef je nog
eigenlijk martine
ben je al één keer gestorven
& al twee keer geboren
de eerste keer ben je geboren
in het holst van de nacht
op het nulste uur
in het noorden van die kleine wereld
die de schoot van je moeder was
dan is ook meteen dan wordt het zes uur: twaalf uur
je eerste kindertijd begonnen
hoe klein & ineengeplooid je ook nog was
toch had je al de kleur van je ogen
de klank van je latere stem
was ook al meisje aan het worden
maar helemaal ineengeplooid:
je eerste kindertijd
zonsopgang
bij wijze van spreken natuurlijk
in die donkere schoot
begin van je eerste jeugd:
voetjes stampen
duimke zuigen
het eerste ontdekken van je lichaam
zij het dan ook
nog helemaal alleen
middag
volle zon
weer bij wijze van spreken natuurlijk
het hoogtepunt van
je eerste leven
begin van je eerste volwassenheid
in het nederlands spreken we
van een voldragen kind
& dan martine
is het avond geworden
zes uur
zonsondergang
dubbele donkerte nu ineens
zowel die van de dag
als die van de schoot
begin van je eerste ouderdom
je bent al ooit eens
dertien jaar geleden
in de schoot van je moeder
een oude vrouw geweest martine
toen ben je oud geworden
in de betekenis van:
ik voel me hier goed
& toch moet ik hier weg
toch kan ik hier niet blijven
& dan martine
ben je voor de eerste keer
doodgegaan
of liever: dacht je
dat je dood aan het gaan waart
maar meteen bleek dat doodgaan
een door-gaan te zijn;
door diezelfde donkere warme gang
van de eerste geboorte
maar nu in omgekeerde richting
ben je ter wereld gekomen
ben je voor de tweede keer
geboren
nu is je tweede kindertijd voorbij
je beleeft nu voor de tweede keer
je zesde uur
normaal zou je nu
je tweede jeugd moeten beginnen
eigenlijk zou je nu
nog zestig zeventig tachtig jaar
volle leven te wachten moeten staan
maar nu komt de dokter zeggen:
martine je hebt nog maar amper
tien dagen meer te leven
wat gebeurt er nu met jou?
vlieg je nu uit de bocht?
of zou het niet kunnen
dat je nu heel vlug gaat leven
& op die tien dagen tijd
heel je levensloop volvoert
& weer door een dood heengaat
als door een zachte donkere warme gang
& terecht komt in een onvoorstelbaar
vijfzintuigelijk lichamelijk geluk?
martine heeft mijn verhaal geloofd
& is inderdaad tien dagen later
vredig gestorven
heb ik haar iets wijsgemaakt
of heb ik haar alleen
voorgehouden te geloven
wat ik zelf zeer sterk geloof?
al zal ik ook maar
bij mijn eigen dood te weten komen
of het waar is
wat ik aan zovele mensen al
heb voorgehouden
de redenering die martine maakte
was heel verstandig:
als het niet waar is
& bij de dood is alles gedaan
ook mijn bewustzijn
dan ben ik er ook niet meer
om mij bedrogen te voelen
maar als het wél waar is
dan zou het maar al te dom zijn
er niet vroeger in geloofd te hebben
& me al niet vroeger
te hebben verheugd
in het geluk dat mij te wachten staat
want bij de eerste dood
kan niemand de binnenkant zien
mocht je na het
ter wereld komen
binnen in de schoot
van de moeder kunnen zijn
je zou er een rouwhuis vinden:
niets anders dan verdriet dan spijt
dan letterlijke verscheurdheid
& verwoesting
& verontwaardiging:
waarom ging dit lieve wezentje
nu uit mij weg?
waarom is het niet
bij ons gebleven?
maar niemand kijkt bij een
ter wereld komen
naar de binnenkant
iedereen is blij met de buitenkant
maar bij de tweede dood
zien we enkel de binnenkant
het verdriet het gemis
niemand van ons
kan in dit leven
de buitenkant van deze tweede
veel ruimere moederschoot zien
die dit aardse leven is
zoals trouwens
geen enkel geboren kindje
aan een volgend zusje of broertje
kan komen zeggen
hoe zalig het
in dat verdere leven is
bij haar dood is enkel
haar pijn gestorven
haar angst
alles wat haar leven hinderde
& door de dood
is met haar mee gegaan
alles wat haar korte leven
blij & gelukkig & zalig heeft gemaakt
neen ik denk niet
dat ik haar iets heb wijsgemaakt
want een ding lijkt wel zeker:
een derde dood
is er niet
op de doodsbrief van martine stond
in handgeschreven letters
(waarom worden doodsbrieven
altijd gedrukt?):
In de Lente
van de Lente
van haar Leven
is van ons Heengegaan
onze lieve Martine
"Wat het Einde lijkt te zijn
wordt tot een nieuw Begin"
uit:
De Gulle Gazet 1, p. 11
eerder verschenen in
De Paradijs Ervaring, p. 9/11-9/20